Firma
Co kawa ma wspólnego z polską muzyką? Okazuje się, że całkiem sporo! Dnia bez kawy nie wyobraża sobie ponad połowa dorosłych Polaków. Nic dziwnego zatem, że aromatyczny napar przewija się w strofach niezliczonej ilości utworów. Czasem jest tłem dla opisywanych wydarzeń, czasem metaforą, a niekiedy nawet główną bohaterką muzycznej opowieści. Bez wątpienia także kawa odgrywa ważną rolę w procesie twórczym – rozjaśnia umysł, ułatwia koncentrację, przynosi inspirację. By się o tym przekonać, wystarczy zajrzeć na karty historii polskiej piosenki.
Polskie piosenki z kawą w tle
W większości piosenek kawa dyskretnie towarzyszy radościom i rozterkom ich bohaterów. Nie sposób jednak nie dostrzec jej obecności w tekstach evergreenów nuconych przez kilka pokoleń. Gdy „mała czarna” pojawia się w chwytliwym refrenie, utwór staje się „tym o kawie”, niezależnie od właściwego tematu.
Powyższy przypadek dotyczy na przykład „Za szybą” – pierwszego przeboju, który wyszedł spod pióra Jacka Cygana (współautorami byli Jerzy Filar, Andrzej Pawlukiewicz i Dorota Miskiewicz). Pod koniec lat 70. ubiegłego wieku piosenkę wylansowała Grażyna Łobaszewska, a później wykonywała ją m.in. Ewa Bem.
Fragment tekstu utworu muzycznego pt.: „Za szybą”. Wykonawcy: Ewa Bem, Grażyna Łobaszewska. Twórcy: Andrzej Pawlukiewicz, Dorota Miskiewicz, Jacek Cygan, Jerzy Filar.
Dokończę swą najnowszą książkę
Na chandrę znów będę za twarda
Całkiem spokojnie wypiję trzecią kawę
Więc nie dzwoń do mnie kiedy będę stara
TEKST:
https://www.tekstowo.pl/piosenka,ewa_bem,za_szyba__calkiem_spokojnie_wypije_trzecia_kawe_.html
W pamięci melomanów utwór zapisał się jako „Całkiem spokojnie wypiję trzecią kawę”. Cytat ten zadomowił się w języku jako synonim dystansu do zdarzeń, które potencjalnie mogą być źródłem frustracji czy rozczarowania – jak w przypadku bohaterki „Za szybą” gotowej zadowolić się kawą, jeśli ktoś, do kogo się zwraca, nie zjawi się w porę.
Kawa w utworach o miłości
Podobno wszystkie piosenki są o miłości. Z całą pewnością tam, gdzie w polskiej muzyce mowa o uczuciach, często pojawia się także kawa. Zawarli przy niej znajomość bohaterowie przedwojennej piosenki „Czarna kawa” zaśpiewanej przez Adama Astona do słów Andrzeja Własta. Utwór ten ma swoim repertuarze także Jazz Band Młynarski-Masecki.
Fragment tekstu utworu muzycznego pt.: „Czarna kawa”. Wykonawcy: Adam Aston, Jazz Band Młynarski-Masecki. Twórcy: Andrzej Włast, Jay Cee Johnson.
Czarna kawa, zastawa na dwoje nas
Rozmowa gotowa i flirt
Czarna kawa, zabawa, tak mija czas
Porywa nas życia wir
TEKST:
https://staremelodie.pl/piosenka/1214/Czarna_kawa
SPOTIFY:
Nad filiżankami espresso i cappuccino skończyła się miłość w przeboju „Bones of Love” z debiutanckiej płyty duetu Anity Lipnickiej i Johna Portera.
Fragment tekstu utworu muzycznego pt.: „Bones of Love”. Wykonawcy: Anita Lipnicka, John Porter. Twórcy: John Porter.
She’s sipping a cappuccino
Like a cat sipping out of a bowl
He’s black espresso
To start his heart when it gets cold
TEKST:
https://www.tekstowo.pl/piosenka,anita_lipnicka___john_porter,bones_of_love.html
SPOTIFY:
Przykłady takich utworów można mnożyć:
● „Małe jasne” Ewy Błaszczyk,
Fragment tekstu utworu muzycznego pt.: „Małe jasne”. Wykonawca: Ewa Błaszczyk. Twórcy: Jonasz Kofta, Jerzy Satanowski.
Małe, jasne to jest piwo
Duże, jasne to jest słońce
Mała, czarna to jest kawa
Duża, czarna to jest noc!
Noc odchodzi, słońce wschodzi
Chyba nam go nie ubyło?
Mała miłość to nic nie jest
Duża miłość to jest MIŁOŚĆ!
TEKST:
https://www.tekstowo.pl/piosenka,ewa_blaszczyk,male_jasne___.html
SPOTIFY:
● „Mława” Maryli Rodowicz,
Fragment tekstu utworu muzycznego pt.: „Mława”. Wykonawca: Maryla Rodowicz. Twórcy: Agnieszka Osiecka, Seweryn Krajewski.
Siedzę w Mławie przy czarnej kawie
i dobrze się bawię, a jakże (…)
Dziura robi się w niebie,
łza mi wpada do kawy.
Zabierz mnie, zabierz do siebie,
zabierz mnie z Mławy.
TEKST:
https://sewerynkrajewskifundacja.com/nowa/wp-content/uploads/2016/07/mlawa.pdf
YOUTUBE:
● „Kawa” Haliny Mlynkovej,
Fragment tekstu utworu muzycznego pt.: „Kawa”. Wykonawca: Halina Mlynkova. Twórcy: Halina Mlynkova, Lesek Wronka.
Rano budzi mnie
Zapach kawy twej
Oknem drzwiami tuż zza ściany
Do mnie wdziera się
Żyjesz obok mnie
Ciągle widzę cię
Gdy z balkonu wzrok mój ściągasz
Łyk twej kawy chcę
TEKST:
https://www.tekstowo.pl/piosenka,halina_mlynkova,kawa.html
SPOTIFY:
● „Senny szept” Czerwonych Gitar,
Fragment tekstu utworu muzycznego pt.: „Senny szept”. Wykonawca: Czerwone Gitary. Twórcy: Arkadiusz Wiśniewski, Tomasz Bastkowski.
Ranną kawą budzisz mnie
otulona w jeszcze w sen.
Mój dzień cichy gość,
dziękuję za tę noc.
TEKST:
https://bibliotekapiosenki.pl/utwory/Senny_szept/tekst
SPOTIFY:
● „Syreny” Artura Rojka,
Fragment tekstu utworu muzycznego pt.: „Syreny”. Wykonawca: Artur Rojek. Twórcy: Artur Rojek, Bartosz Dziedzic, Radek Łukasiewicz.
Tysiąc wypitych razem kaw
głupi, myślałem, że cię znam
W rzucaniu kamieniami słów
znowu przegrywam trzy do dwóch
TEKST:
https://www.tekstowo.pl/piosenka,artur_rojek,syreny.html
SPOTIFY:
● „Rozmowa bez słowa” Starego Dobrego Małżeństwa.
Fragment tekstu utworu muzycznego pt.: „Rozmowa bez słowa”. Wykonawca: Stare Dobre Małżeństwo. Twórcy: Adam Ziemianin, Krzysztof Myszkowski.
Z tobą choćby pomilczeć
jakże jest ciekawie
gdy siedzisz cała piękna
przy swej małej kawie
i podnosisz filiżankę
nie nazbyt wysoko
jakbyś chciała sprawdzić
czy jeszcze jest po co
TEKST:
https://bibliotekapiosenki.pl/utwory/Rozmowa_bez_slowa/tekst
YOUTUBE:
Kawa bardzo często pojawia się w tekstach autorstwa niekwestionowanej królowej polskiej piosenki – Agnieszki Osieckiej. Bohaterowie jej utworów niekiedy odnajdują w kawiarenkach miłość, ale częściej, sącząc małą czarną, przeżywają sercowe rozterki. Kawa u Osieckiej bywa także metaforą uczuć, czego znakomitym przykładem jest liryczna „Filiżanka kawy”, do której muzykę skomponował Krzysztof Komeda.
Fragment tekstu utworu muzycznego pt.: „Filiżanka kawy”. Wykonawca: Barbara Nawratowicz. Twórcy: Agnieszka Osiecka, Krzysztof Komeda.
Biedna ta miłość,
cała się zmieści w filiżance kawy.
Smutna ta miłość,
niech się napije, kto ciekawy.
(…) Filiżanka czarnej kawy
z okruchem smutku na dnie,
z pachnącą goryczką obawy.
Powiedz – nie będzie już ładniej?
Mała czarna – tęsknota,
duża czarna – nadzieja.
Czy to można tak kochać.
kiedy nic się nie zmienia?
TEKST:
https://www.tekstowo.pl/piosenka,barbara_nawratowicz,filizanka_czarnej_kawy.html
YOUTUBE:
To jedna z najbardziej „kawowych” polskich piosenek, którą jako pierwsza zaśpiewała gwiazda Piwnicy pod Baranami Barbara Nawratowicz.
Najsłynniejsza polska piosenka „o kawie”
Kawa była źródłem natchnienia dla uznanych twórców polskiej piosenki, takich jak Agnieszka Osiecka, Jonasz Kofta (autor wspomnianego wyżej „Małe jasne”) czy Jacek Cygan. Motyw małej czarnej przewija się również w późniejszej muzyce rockowej (takich zespołów jak Budka Suflera albo Hey)
Fragment tekstu utworu muzycznego pt.: „Maski”. Wykonawcy: Budka Suflera, Felicjan Andrzejczak. Twórcy: Romuald Lipko, Tomasz Zeliszewski.
Budzę się, kawy łyk,
świat jest w masce,
w oczy zagląda świt
TEKST:
https://www.tekstowo.pl/piosenka,budka_suflera__felicjan_andrzejczak,maski.html
SPOTIFY:
Fragment tekstu utworu muzycznego pt.: „Cisza, ja i czas”. Wykonawcy: Hey, Leszek Kamiński. Twórcy: Katarzyna Nosowska, Paweł Krawczyk.
Kocham ten stan
Cudowne sam na sam
Kawa i ja
Papierosy, kawa, ja
TEKST:
https://www.tekstowo.pl/piosenka,hey,cisza___ja_i_czas.html
SPOTIFY:
czy alternatywnej (w „Porannej kawie” Plateau).
Fragment tekstu utworu muzycznego pt.: „Poranna kawa”. Wykonawca: Plateau. Twórcy: Karol Kowalczyk, Michał Szulim.
Znów zaparzę kawę rano
Resztki snu zjem na śniadanie
Czysta karta dnia
W niej zapiszę to, zapiszę to co chcę
TEKST:
https://www.tekstowo.pl/piosenka,plateau,poranna_kawa.html
SPOTIFY:
Dziś po kawowe motywy sięgają w swoich tekstach gwiazdy młodego pokolenia, na przykład Sanah, Taco Hemingway.
Fragment tekstu utworu muzycznego pt.: „Ale jazz!”. Wykonawcy: sanah, Vito Bambino. Twórcy: Jakub Galiński, Magdalena Wojcik, Mateusz Dopieralski, sanah.
Kawka na wynos dzisiaj towarzyszy mi
To cappuccino niesłodzone – będę fit
Szekspirowski sznyt całe noce mi się śnił
Gdzie Romeo był?
TEKST:
https://www.tekstowo.pl/piosenka,sanah,ale_jazz_feat__vito_bambino.html
SPOTIFY:
Fragment tekstu utworu muzycznego pt.: „Czarna kawa czeka”. Wykonawca: Taco Hemingway. Twórcy: Borucci, Filip Szcześniak.
Może umarło serce, a może po prostu drzemie
Wszyscy wiedzieli przecież, że się kiedyś w końcu zmienię
Czarna kawa czeka
Pytasz mnie, co u mnie, odpowiadam: „stara bieda”
TEKST:
https://www.tekstowo.pl/piosenka,taco_hemingway,czarna_kawa_czeka.html
SPOTIFY:
Gdyby jednak ktoś postanowił przeprowadzić wśród Polaków ankietę dotyczącą najbardziej znanej piosenki, w której występuje kawa, to większość prawdopodobnie wymieniłaby tytuł „Czarny chleb i czarna kawa”.
Autorem utworu jest Jerzy Filas (dziś – Warzyński), który w 1974 roku został skazany za publiczne śpiewanie politycznych protest songów. Tekst „Czarny chleb i czarna kawa” napisał w czasie odbywania kary w areszcie. Piosenka opisuje realia więziennego życia, ale w kulturze masowej zyskała status hymnu o wolności. Nietrudno wyobrazić sobie, dlaczego stała się klasykiem w czasach PRL-u. Początkowo tekst przekazywano sobie z ust do ust, śpiewano podczas biesiad z gitarą, skutkiem czego znanych jest wiele jego wariantów. Trudno dziś orzec, która z niezliczonej ilości zwrotek wyszła spod pióra Filasa. Być może kolejne metamorfozy przetrwał tylko refren:
Fragment tekstu utworu muzycznego pt.: „Czarny chleb i czarna kawa”. Wykonawcy: Strachy na Lachy, Hetman. Twórcy: Krzysztof Grabowski, Jerzy Filas.
Czarny chleb i czarna kawa
opętani samotnością,
myślą swą szukają szczęścia,
które zwie się wolnością.
TEKST:
https://www.tekstowo.pl/piosenka,strachy_na_lachy,czarny_chleb_i_czarna_kawa.html
SPOTIFY:
Oprócz kariery w nieoficjalnym obiegu utwór doczekał się interpretacji w wykonaniu takich zespołów jak Strachy na Lachy czy Hetman.
Kawa Woseba inspiracją dla polskich artystów
Słuchając polskich utworów, w których cichą bohaterką jest kawa, nie zawsze możemy się przekonać, jakiej marki produkt został uwieczniony w tekście utworu. Zazwyczaj nie wiemy też, z jakiego gatunku ziaren zaparzono poranne espresso, przy którym twórca poczuł artystyczną wenę. Można się jednak spodziewać, że niejeden z polskich przebojów powstał pod wpływem wyjątkowej mieszanki Woseba Mocca Fix Gold albo innej spośród wielu naszych kaw obecnych na polskim rynku już od 1991 roku! W słynnej reklamie sprzed lat Ryszard Rynkowski śpiewał nawet na melodię przeboju „Dziewczyny lubią brąz”, że „Wosebę piję wciąż”.
Fragment tekstu utworu muzycznego pt.: „Dziewczyny lubią brąz” zmienionego na potrzeby reklamy marki Woseba. Wykonawca: Ryszard Rynkowski. Twórcy oryginalnego utworu: Jacek Cygan, Ryszard Rynkowski.
Dziewczyny lubią brąz
A słońce o tym wie
Wosebę piję wciąż
Ta kawa budzi mnie
ORYGINALNY TEKST:
https://www.tekstowo.pl/piosenka,ryszard_rynkowski,dziewczyny_lubia_braz.html
YOUTUBE:
Popijając pyszną kawę Woseba, warto więc nucić i uśmiechać się już od samego rana!
Źródła:
https://kawaizdrowie.pl/pl/o-kawie/kawa-w-polsce
https://bibliotekapiosenki.pl/utwory/Za_szyba
https://www.wprost.pl/literatura/10412723/nie-wierze-w-to-ze-wszystko-bylo-juz-najkrotsza-poetycka-biografia-agnieszki-osieckiej.html
https://www.radiokrakow.pl/aktualnosci/krakow/powstanie-film-o-piosence-czarny-chleb-i-czarna-kawa
https://pl.wikipedia.org/wiki/Czarny_chleb_i_czarna_kawa
